Pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Pracodawca ma obowiązek udzielenia urlopu w roku, w którym pracownik nabył do niego prawo. Niewykorzystany urlop powinien być udzielony do 30 września następnego roku kalendarzowego.
Może jednak zdarzyć się sytuacja kiedy pracodawca decyduje się na odwołanie lub przesunięcie urlopu pracownikowi . Z wykorzystania urlopu w ustalonym terminie może ze względu na różne okoliczności zrezygnować również sam pracownik.
W tym artykule przyjrzymy się bliżej jak odwołanie urlopu lub jego przesunięcie wygląda z punktu widzenia Kodeksu Pracy i funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Odwołanie pracownika z urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę
Kodeks Pracy dopuszcza sytuację, w której pracodawca może odwołać pracownika z urlopu wypoczynkowego i bezpłatnego.
Za odwołaniem pracownika z urlopu muszą stać ważne powody uzasadniające takie działanie.
Kodeks nie precyzuje katalogu przyczyn, mówi jedynie o sytuacjach, kiedy obecność pracownika w zakładzie pracy jest niezbędna i wymagana przez okoliczności nie dające się przewidzieć w chwili rozpoczynania urlopu (Art. 167 KP).
Odwołanie z urlopu zobowiązuje więc pracownika do stawienia się w pracy w wyznaczonym przez pracodawcę terminie. Jednakże należy pamiętać, iż termin powrotu do pracy z urlopu powinien uwzględniać czas jaki potrzebny jest pracownikowi na powrót z wypoczynku.
Forma odwołania z urlopu i termin powrotu do pracy
Prawo pracy nie precyzuje również formy w jakiej powinno pracownikowi zostać przedstawione odwołanie z urlopu.
Polecenie odwołania pracownika z urlopu może odbyć się zarówno drogą telefoniczną, mailową, pisemną a nawet sms-em – ważne by komunikacja była skuteczna a pracownik mógł się zapoznać z jej treścią.
Niewykorzystaną część urlopu pracownik może zrealizować w późniejszym terminie. Więcej o niewykorzystanym urlopie, czy przepada, do kiedy należy go wykorzystać i kiedy przysługuje ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop dowiesz się z naszego artykułu.
Rekompensata za odwołanie pracownika z urlopu
Art. 167 Kodeksu Pracy stanowi o tym, iż pracodawca jest zobowiązany pokryć koszty poniesione przez pracownika w bezpośrednim związku z odwołaniem go z urlopu. Wydatki te muszą być udokumentowane rachunkami lub inną formą potwierdzenia (np. bilet lotniczy czy kolejowy, opłacony pobyt w hotelu). Do wydatków należy również doliczyć koszty wypoczynku rodziny pracownika, jeżeli na skutek odwołania członkowie rodziny (np. dzieci) nie mogli kontynuować wypoczynku.
Jeśli natomiast pracodawca zgodził się na pokrycie dodatkowych kosztów, które nie pozostają w bezpośrednim związku z odwołaniem z urlopu, wówczas stanowią one dodatkowy przychód podlegający opodatkowaniu.
Dodatkowe koszty, nie związane bezpośrednio ze zwrotem wydatków pracownika nie będą mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodu.
Odwołanie pracownika z urlopu bezpłatnego
Urlop bezpłatny jest udzielany tylko na pisemny wniosek pracownika. Na ten czas pracownik jest zwolniony z obowiązku świadczenia pracy i nie pobiera wynagrodzenia. Jednak stosunek pracy pozostaje zachowany, jak również prawo pracodawcy do odwołania pracownika z urlopu.
Odwołanie urlopu przez pracownika
Jak kwestia odwołania urlopu wygląda jeśli następuje ono z inicjatywy pracownika?
Odwołanie urlopu przez pracownika może zdarzyć się z różnych przyczyn. Może na to wpłynąć zmiana planów osobistych czy nagłe zdarzenia losowe.
Pracodawca musi wziąć pod uwagę organizację pracy w przedsiębiorstwie i to jak zmiana, w często wcześniej zaplanowanym planie urlopowym wpłynie na ciągłość pracy.
Anulowany urlop w żadnym razie nie przepada. Pracodawca jest zobowiązany udzielić pracownikowi urlop w innym terminie.
Przesunięcie terminu urlopu
Przesunięcie ustalonego w planie urlopów, lub uzgodnionego przez strony terminu urlopu może nastąpić z inicjatywy zarówno pracodawcy jak i pracownika. Różna jest jednak procedura postępowania w obu przypadkach.
Przyjrzyjmy się temu bliżej:
Przesunięcie terminu urlopu przez pracodawcę
Pracodawca może przesunąć termin urlopu pracownika, jeśli zachodzą uzasadnione okoliczności, zagrażające prawidłowemu funkcjonowaniu przedsiębiorstwa wskutek nieobecności pracownika.
Pracodawca powinien zawiadomić pracownika niezwłocznie o przesunięciu terminu zaplanowanego urlopu i przepisy nie przewidują obowiązku zwrotu ewentualnych kosztów.
Przesunięcie terminu urlopu przez pracownika
Jeśli zmiana terminu urlopu następuje z inicjatywy pracownika, to musi być ona umotywowana wnioskiem pracownika na skutek zaistnienia ważnych przyczyn. Ustawodawca nie zdefiniował, jakie przyczyny należy uznać za ważne, zwyczajowo przyjmuje się okoliczności związane z sytuacją rodzinną pracownika, ale też inne znaczące przeszkody uniemożliwiające pracownikowi wyjazd na wypoczynek. Katalog przyczyn nie został zdefiniowany przez ustawodawcę.
Przesunięcie terminu urlopu na wniosek pracownika może nastąpić tylko za zgodą pracodawcy.
Przesunięcie urlopu z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy
Zgodnie z Kodeksem Pracy (Art 165) w sytuacji gdy pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, pracodawca jest zobowiązany do przesunięcia urlopu na termin późniejszy. Zdefiniowany w ustawie katalog przyczyn wygląda następująco:
- czasowa niezdolność do pracy wskutek choroby
- odosobnienie w związku z chorobą zakaźną
- odbywanie ćwiczeń wojskowych
- urlop macierzyński
Podsumowanie
Podsumowując, przepisy dotyczące udzielania, odwoływania, przesuwania oraz anulowania urlopu wypoczynkowego przez pracodawcę i pracownika są jasno określone w Kodeksie Pracy. Mimo że pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu, różne okoliczności mogą wpływać na zmiany w planach urlopowych. Zarówno pracodawcy, jak i pracownicy muszą pamiętać o obowiązkach i prawach wynikających z przepisów, aby zapewnić zgodność z prawem oraz zachować dobre relacje w miejscu pracy. Przestrzeganie procedur oraz wzajemne zrozumienie mogą znacząco wpłynąć na satysfakcję obu stron, a także na efektywność i stabilność funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Sprawdź jak łatwo zarządzać czasem pracy w Twojej firmie!
